نیم نگاهی به وضعیت دانشجویان، دانشگاهها و تشکلهای دانشجویی

جنبش عدالتخواه دانشجویی

برای بررسی دقیق وضعیت دانشگاهها و تعیین آسیبهای آن قطعا به تلاشی علمی و دقیق نیاز است تا بتواند تحلیلی واقعی را به دست داده و بر مبنای آن برنامه ریزی لازم صورت گیرد . لیکن برخی تجربیات و مشاهدات را در این مجال تقدیم می داریم.

وضعیت دانشجوبان و دانشگاهها را می توان از نظر موضوع در تقسیمات زیر مورد بررسی قرار داد :

1– وضعیت فرهنگی و اخلاقی :

1-1) دانشجویان :

ارتباط بیش از پیش با رسانه های تصویری و مجازی، از خودبیگانگی فرهنگی و غرب زدگی، عدم شناخت صحیح دین و آموزه های وحیانی آن، نابسامانی ارتباط دختر و پسر و وضع حجاب، گسترش نگاههای مادی و منفعت جویانه و . . . باعث بروز نابسامانی های اخلاقی جلی و خفی در عموم دانشجویان شده است که دانشگاه را محل تحول منفی دانشجو خصوصا در دانشجویان شهرستانی که از زمینه های فرهنگی دست نخورده تر و سنتی تر برخوردار بوده اند کرده است و به یکسان سازی فرهنگی در کشور کمک می کند. در این میان دانشگاه آزاد به خاطر نداشتن خوابگاه در بسیاری شهرها موجبات انتقال این آسیبها به فضای شهری را نیز موجب شده است. بی تفاوتی و دین فردی و نداشتن ابزارهای ایجاد تحول باعث شده تا دانشجویان مذهبی نیز به کارهای سطحی یا صرف درس خواندن مشغول باشند.

2-1) مسوولان دانشگاهها:

نگاه عمده مسوولان دانشگاهها به مقوله فرهنگ بسیار سطحی و مقطعی است چرا که از پشتوانه آسیب شناسی های عمیق فکری و شناخت اثرات فرهنگ مدرن و رسانه بر جوامع سنتی خالی اند و عمدتا طرحها و برنامه های کلیشه ای و تکراری را به اجرا در می آورند در حالیکه به نظر می رسد می توان با فعال سازی مراکز مشاوره، اساتیدی که بتوانند تفسیری زیبا، منطقی و انسانی از دین ارائه دهند، مبلغان آگاهی که در دانشگاه و خصوصا خوابگاهها به طور فعال و دائم حضور یابند و ... فضا را متحول نمود.

3-1) تشکلهای دانشجویی:

مشکل اصلی این مجموعه ها نداشتن نظام فکری صحیح و اغتشاش در اندیشه است که آن نیز به خاطر نداشتن اطلاعات و تجربه کافی است. از این رو عمده تلاش نیروهای مذهبی در این مجموعه ها سطحی و مقطعی بوده و امکان تحت تاثیر قرار دادن بدنه وسیع دانشجویی با وجود داشتن زمین های جذب مشترک و عمومی از جمله "حب اهل بیت" که در همه دانشجویان وجود دارد، را نیز ندارند. نگاههای فردی و محدود حاکم بر آموزه های مبلغان دینی و دوری از اندیشه های ناب اسلامی باعث شده تا ایشان از کارآمدی کافی برای رشد فکری مخاطبان خاص و مذهبی خود نیز عاجز باشند. متاسفانه در طرح ولایت و دوره های مشابه نیز عمدتا دغدغه های خاص انتزاعی و سیاسی ضریب می گیرند و اولویتهای عینی با روشهایی منطبق بر فضای واقعی مد نظر نیستند.

2 – وضعیت علمی و آموزشی :

1-2) دانشجویان :

وضعیت علمی دانشجویان متاثر از وضعیت فرهنگی آنان است و نوعی تلاش برای گذراندن صرف دروس و نه تعمیق و تلاش علمی حاکم گشته است. متاسفانه عده ای که به درس خواندن و گفتن نمرات بالا علاقه دارند نیز عمدتا از خواستگاههایی مادی و منفعت جویانه برخوردارند و ارزش علم به طور مستقل جایگاهی ندارد. البته هرچند کم ولی هستند افرادی که کنجکاوانه و مشتاقانه به تلاش برای فهم افقهای جدیدتر می اندیشند. نظام آموزشی کشور نیز باید هر چه بیشتر به روشهای جدید کار گروهی و جمعی و آزمایشگاهی رو بیاورد و از این بستر به پویایی محیط علمی کمک نماید هر چند با اساتید غیر پویا امید داشتن دانشجوی پویا کمتر مورد توقع است.

2-2) مسوولان دانشگاهها:

طرح نخبگان و الگوهای علمی و تبیین دستاوردهای جدید عرصه علم و اندیشه می تواند حداقل کاری باشد که دانشگاهها برای ترویج روحیه خودباوری و تزریق امید انجام دهند که متاسفانه این کار و کارهای مشابه مغفول اند. عمده توجه مسوولان دانشگاهها به مسائل اجرایی آموزشی معطوف شده و تنها در حیطه برخی پژوهشگاهها و سطوح عالی تر تحصیلی رنگ و بوی تلاش علمی دیده می شود که با موج فعلی گرایش به تحصیلات تکمیلی و نگاههای ابزاری موجود شاید این نیز کم کم از بین برود. حمایت با نظارت حداقلی از گروههای علمی و مجموعه های خودجوش می تواند به ایجاد رقابت و رشد انگیزه های پژوهشی و کاوشهای جدید بیانجامد. متاسفانه بسیاری از مسوولان فعلی دانشگاهها که محافظه کارترین افراد بوده اند و به همین دلیل انتخاب شده اند هیچ برنامه ای برای ایجاد تحول و رشد ندارند.

3-2) تشکلهای دانشجویی :

به نظر می رسد هر چند تشکلهای دانشجویی وارد فعالیتهای علمی و البته عمدتا آموزشی شده اند ولی خواستگاه آنها دغدغه عمومی جذب! بوده باشد. شاید وظیفه تشکلهای دانشجویی انجام رسالتهای فرهنگی و سیاسی باشد و مسائل علمی به عهده خود دانشگاه می باشد.

3- وضعیت سیاسی اجتماعی:

1-3) دانشجویان:

بی تفاوتی و نداشتن نگاهی خاص به مقوله حکومت و نقش آن، از عمومیت بیشتری برخوردار است و در برخی افراد به تعارض با نظام انجامیده است و عمدتا مورد استقبال دانشجویان واقع نمی گردد. ناگفته نماند استقبال از فعالیتهای انسان دوستانه و اجتماعی بیشتر است.

2-3) مسوولان دانشگاهها:

شاید یک وجه مشترک جدی میان عموم دانشجویان و مسوولان دانشگاهها همین مساله باشد. البته استثناهایی هم وجود دارند.

3-3) تشکلهای دانشجویی:

عمده تشکلها از اقبال جدی برخوردار نیستند و تعداد نیروهای فعال آنها شاهد مثالی برای این مساله است. بخشی از آنها به دنبال منافع جناح سیاسی خاص و با تفکر وی هستند و دیگران چشم به رهنمودهای رهبری دوخته اند هر چند از افق فکری متناسب با ایشان برخوردار نبوده و مبانی فکری شان را از دیگران وام گرفته اند لیکن زمینه فعالیت سالم سیاسی در بخشی از دانشجویان مذهبی وجود دارد. در این میان نهاد رهبری می توانست با آسیب شناسی عینی وضعیت تشکلها به کارآمدترنمودن ایشان و همچنین رفع شبهات فکری خیل گسترده دانشجویان مذهبی برای فعالیت در تشکلهای سیاسی اقدام نماید. هر چند برخی تشکلها بدون داشتن مبانی صحیح و به خاطر وجود مخاطب بیشتر به سراغ فعالیتهای اجتماعی رفته اند اما امکان استفاده صحیح از این فرصت برای نگرشهای جامع نیز وجود دارد.