جنبش عدالت خواهی دانشگاه شریف تاریخ یکشنبه 85/10/17 ساعت 5:33 عصر

عالمان و اندیشمندان، بر این باورند که پرسش درست، نیمی از پاسخ است و اگر درخصوص موضوع و مبحثی، پرسش‌های آن به درستی طرح شود، بخش زیادی از راه رسیدن به پاسخ، پشت سر گذاشته می‌شود. آنچه در پی می‌آید، نزدیک به دویست پرسش اساسی درباره مبحث تازه تولید علم و جنبش نرم‌افزاری است که سؤال‌هایی را از اصلی به فرعی و از کلی به جزئی، جمع‌آوری و تلاش کرده است حتی به پرسش‌‌های کاربردی جنبش تولید علم نیز بپردازد.
علم چیست؟ آیا با حوزه‌های مختلف معرفتی، فرهنگی و تمدنی دارای نسبت و ارتباط است و اگر چنین است، آن نسبت چیست؟
آیا آنچه «معرفت علمی» نامیده می‌شود، در ساختار و محتوای درونی خود، از حوزه‌های فرهنگی متأثر است یا این‌که علم، ساختار مستقل و مربوط به خود را دارد و در بود و نبود و اصل وجود خود و یا آن‌که در فرایند توسعه و ضیق خود با پدیده‌های فرهنگی و دیگر حوزه‌های زیست و زندگی انسانی مرتبط است؟
اگر علم با دیگر حوزه‌های زیست و زندگی ارتباط دارد، نحوه ارتباط آن چگونه است؟ آیا هستی علم، مقدم بر وجود فرهنگ و تمدن است و یا عکس آن است و یا آن‌که نسبتی متقابل بین آن دو برقرار است؟ نسبتی که علم با دین و معرفت دینی به ویژه در متن فرهنگ و تمدن اسلامی دارد یا باید داشته باشد، چیست؟
آیا معرفت دینی، خود معرفتی علمی است یا غیر آن و آیا شناخت علمی نسبت به دین، شناختی برون‌دینی است و شناخت دینی، غیرعلمی است؟
رابطه علم با متافیزیک و شناخت فلسفی چگونه است و آیا متافیزیک خود علم نیست؟ آیا پوزیتویسم، خود نوعی متافیزیک است؟ تأثیراتی که پوزیتویسم در چگونگی تعریف علم داشته، چگونه است؟ تفکیک بین علم و فلسفه یا علم و دین، مبتنی بر کدام تعریف از علم است؟
----------------------------
بسترها و مختصات دانش مدرن چیست و این دانش چه پیوندی با تکنولوژی فرهنگ و تمدن غرب دارد؟ چه نسبتی را با تمدن و فرهنگ اسلامی پیدا کرده است؟ و ارتباطات دیگری را که می‌توانند با این فرهنگ و تمدن پیدا کنند و نسبت‌هایی را که باید با آن داشته باشد، کدام است؟
----------------------------
آیا تعریف علم، امری اعتباری و قراردادی است و اختلافات پیرامون این مسئله از سنخ اختلافات اعتباری است یا آن‌که علم دارای تعریف حقیقی است؟
علم سکولار و علم دینی کدام است؟ آیا علم، به دینی بودن و غیردینی بودن متصف می‌شود؟ اسلامی شدن دانش به چه معناست؟ توحید و شرک چه نسبتی با نظریه‌های علمی می‌توانند داشته باشند؟
بسترها و مختصات دانش مدرن چیست و این دانش چه پیوندی با تکنولوژی فرهنگ و تمدن غرب دارد؟ چه نسبتی را با تمدن و فرهنگ اسلامی پیدا کرده است؟ و ارتباطات دیگری را که می‌توانند با این فرهنگ و تمدن پیدا کنند و نسبت‌هایی را که باید با آن داشته باشد، کدام است؟
دانش و علم با ارزش‌های اخلاقی و آرمان‌های اجتماعی چه نسبتی دارند؟ دیدگاه‌های مختلفی که در این باب وجود دارند و مبانی نظری و فلسفی آنها کدام است؟ آیا دواری‌های ارزشی، خود نوعی معرفت علمی نیستند؟ تفکیک بین دانش و ارزش بر اساس کدام نگرش فلسفی به وجود می‌آید؟
علم با ایدئولوژی چه نسبتی دارد؟ رویکردهای مختلف به این مسئله، متأثر از چه بنیادها و مبانی معرفتی و سلفی است؟ نسبت دانش و قدرت چیست؟ آیا قدرت، نفس‌الامر دانش است یا دانش و علم، معیار و میزان سنجش قدرت است؟ مسابقت علم و قدرت به چه معناست؟ تفاوت مساوقت با مساوات کدام است؟
--------------------------------
توسعه‌یافتگی به چه معناست؟ آیا گسترش عقلانیت ابزاری به معنای توسعه‌یافتگی است؟ بحران‌های ناشی از حاکمیت عقلانیت ابزاری و انزوای دیگر انحای عقلانیت، کدام است؟ توسعه اسلامی به چه معناست و چه نسبتی با علم دینی دارد؟ اقسام عقلانیت کدام است و علم دینی به چه مراتبی از مراتب عقلانیت متکی است؟
----------------------------------
نفس‌الامر چیست؟ تطورات تاریخی نظریاتی که در باب نفس‌الامر بیان شده، چگونه است؟ و این تطورات با تحولات تاریخی و تمدنی چه نسبتی دارد؟
چه نسبتی بین علم و مطلق هستی است؟ مساوقت علم و وجود به چه معناست؟ تفاوت ارتباط علم با مطلق هستی و ارتباط آن با هستی‌ها و تعین‌های اجتماعی در چیست؟
توسعه‌یافتگی به چه معناست؟ آیا گسترش عقلانیت ابزاری به معنای توسعه‌یافتگی است؟ بحران‌های ناشی از حاکمیت عقلانیت ابزاری و انزوای دیگر انحای عقلانیت، کدام است؟ توسعه اسلامی به چه معناست و چه نسبتی با علم دینی دارد؟ اقسام عقلانیت کدام است و علم دینی به چه مراتبی از مراتب عقلانیت متکی است؟
نسبت معرفت با جنسیت چگونه است؟ آیا علم در ساختار درونی خود، متأثر از جنسیت است یا جنسیت، برون از دروازه علم قرار می‌گیرد؟
علم با شخصیت عالم چه نسبتی دارد؟ آیا علم عالم به دیگر ساحت‌های وجودی و روانی او تقلیل پیدا می‌کند یا عالم به ساحت علم راه می‌یابد؟ در صورت اخیر، موانع یا زمینه‌های درونی ارتقا و اتحاد عالم با علم، کدام است؟
علم با عمل چه نسبتی دارد؟ عمل، راهنمای علم است یا علم، هدایت‌گر عمل و اگر ارتباط و تعامل دوسویه است، این ارتباط چگونه است؟
علم با معلوم چه ارتباط و نسبتی دارد؟ اتحاد، وحدت یا فنای عالم در معلوم به چه معناست؟ شواهد یا براهین این ادعا کدام است؟
منابع تولید دانش بنا بر رویکردهای گوناگون چیست؟ و روش‌های معرفتی که بر اساس این رویکردها شکل می‌گیرد، چگونه است؟
ابعاد نرم‌افزاری و سخت‌افزاری علم کدام هستند؟ نهضت و جنبش نرم‌افزاری تولید علم به چه معناست؟
آیا علم، تولید بشری است یا کشف، اکتشاف، ظهور و تجلی حقیقت است؟
ساحت‌های مختلف علم کدام‌اند و تولید علم، ناظر به کدام‌یک از آن ساحت‌ها می‌تواند باشد؟
-----------------------------------
مراتب علم و عقل و ارتباط آنها با یکدیگر چیست و چگونه است؟ عقل قدسی، عقل نظری، عقل عملی،‌ عقل ابزاری، عقل کلی، عقل عرفی زیست جهان، عقل جزئی، عقل مستفاد، عقل فعال، عقل انتقادی، عقل خرد، عقل مشوب و ... به چه معناست و علم با هر یک از معانی نامبرده چه نسبتی دارد؟
-----------------------------------
مبدأ و منتهای علم، کانون جوشش و خلاقیت، علت فاعل و غایی آن است؟
معنای آزاداندیشی چیست؟ آیا می‌توان دانشی را در نظر گرفت که مستقل از حوزه باورها، اعتقادات و فارغ از بیان‌های متافیزیکی باشد و آیا علم، محصول آزادی است یا آزادی، محصول علم و دانش؟
مساوقت علم و آزادی به چه معنا می‌تواند باشد.
مراتب علم و عقل و ارتباط آنها با یکدیگر چیست و چگونه است؟ عقل قدسی، عقل نظری، عقل عملی،‌ عقل ابزاری، عقل کلی، عقل عرفی زیست جهان، عقل جزئی، عقل مستفاد، عقل فعال، عقل انتقادی، عقل خرد، عقل مشوب و ... به چه معناست و علم با هر یک از معانی نامبرده چه نسبتی دارد؟
فرآیند تولید علم در ایران چگونه است؟ عوامل تأثیرگذار داخلی و خارجی چه سهمی در تولید علم در ایران دارند؟
معرفت علمی، چه جایگاهی را در مسائل اجتماعی ایران یا چالش‌های دنیای اسلام دارد؟ آیا تولید علم به معنای ورود به عرصه‌های علمی دنیای غرب است؟ نسبت تولید علم با ترجمه چگونه است؟
دانش بومی چیست؟ آیا علم دارای زاد و بوم است یا این‌که فارغ از علقه‌های جغرافیایی و تاریخی است و اگر پیوند و ارتباطی وجود دارد از چه نوع است؟
انقلاب فرهنگی چرا و چگونه به وجود آمد؟ کدام قشر و بخش از مجموعه نظام دانشگاهی در شکل‌گیری آن مؤثر بودند؟ و چه آثاری را بر جای گذاشته است و تا چه اندازه به اهداف و آرمان‌های خود دست یافت؟
گسل و فاصله دو نهاد علمی و حوزوی و دانشگاهی در جامعه ایران، چگونه به وجود آمده و چگونه قابل ترمیم است؟
وضعیت کنونی و آینده فرهنگی و علمی جامعه ایران، چه نسبتی با این دو نهاد علمی دارد؟ مدیر فرهنگی ایران تاکنون چه نگاهی به این دو نهاد داشته و دارند؟ و کارنامه آنان در تعامل با این دو نهاد چگونه است؟
پویایی دانش بومی به طور کلی در سده‌های اخیر چگونه بوده است؟ دانش‌هایی چون فقه، اصول، فلسفه، کلام و عرفان، چه نسبتی با ادبیات فرهنگ و تمدن اسلامی دارد؟ و در سده‌های اخیر، چه تحولات و تطوراتی را پشت سر گذارده‌اند؟ و تغییرات مزبور، چه بازتاب‌هایی را در مراکز علمی و فرهنگی جامعه ایرانی داشته است؟ و داوری نظریه‌پردازان در این باب چیست و چگونه شکل گرفته است؟
جایگاه دانش و حوزه در تولید علم چیست؟ و هر یک از این دو نهاد در کدام سطح و لایه مختلف معرفتی تأثیرگذار هستند؟
در حوزه‌های علمیه برای بارور کردن ذخیره‌های فرهنگی و ورود به عرصه‌های مختلف علوم انسانی و دیگر علوم، چه اقداماتی انجام شده است؟
کانون‌های تأثیرگذار در حوزه‌های علمیه کدامند؟ و هر یک از بخش‌های مدیریتی جامعه، چه تأثیری در آن داشته یا می‌توانند داشته باشند؟ و چه اقداماتی را انجام داده‌اند؟
مراکز حوزوی که اعتبار و شئون علمی خود را از آموزش عالی دریافت می‌کنند، چه نقشی را در تعامل حوزه و دانشگاه و تولید علم دینی و بومی ایفا کرده‌اند؟ آیا این مراکز، بسترهای ورود دانش مدرن به عرصه فرهنگ حوزوی بوده‌اند یا آن‌که مبانی فرهنگی و حوزوی را در گفت‌وگو با دانش‌‌های مدرن بارور کرده‌اند؟
دفتر همکاری حوزه و دانشگاه چرا و چگونه شکل گرفت؟ جایگاه حقوقی و تشکیلاتی این دفتر در نظام آموزشی با اهداف و وظایف آن چه نسبتی داشت؟ و این دفتر چگونه به صورت پژوهشکده حوزه و دانشگاه درآمد؟
دانشگاه تربیت مدرس با چه اهدافی شکل گرفت؟ نوآوری‌ها و خلاقیت‌های این دانشگاه در عرصه علوم اسلامی و دیگر علوم، چه فرآیندی را گذرانده و تعامل آن با فرهنگ و تمدن اسلامی چگونه بوده است؟
-----------------------------------
در حوزه‌های علمیه برای بارور کردن ذخیره‌های فرهنگی و ورود به عرصه‌های مختلف علوم انسانی و دیگر علوم، چه اقداماتی انجام شده است؟ کانون‌های تأثیرگذار در حوزه‌های علمیه کدامند؟ و هر یک از بخش‌های مدیریتی جامعه، چه تأثیری در آن داشته یا می‌توانند داشته باشند؟ و چه اقداماتی را انجام داده‌اند؟
----------------------------------------
کارنامه مراکزی چون دانشگاه امام صادق(ع)، مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره)، مؤسسه آموزش عالی باقرالعلوم(ع) و دانشگاه مفید تاکنون چه بوده است؟ و هریک از این مراکز چه اقداماتی را در جهت تعامل حوزه و دانشگاه انجام داده‌اند؟
دانشگاه امام حسین(ع)، چه نقشی در استحاله یا ارتقای فرهنگ بسیجی داشته است؟ و چه نقشی می‌تواند ایفا کند؟ این دانشگاه چه تأثیراتی را در انتقال دانش مدرن و فرهنگ مربوط به آن به حوزه رفتاری و معرفتی بسیجیان داشته و تا چه مقدار، فرهنگ بسیجی را در ساختار معرفتی علم وارد کرده است؟
نگاه اقتصادی به علم و فرهنگ با نگاه علمی و فرهنگی به اقتصاد چه تفاوتی دارد و مدیران و برنامه‌ریزان جامعه متأثر از کدام نگاه هستند؟
چشم‌انداز علمی جامعه در تبیین نسبت علم با فرهنگ غربی و دینی چگونه است؟ و کانون‌های تأثیرگذار در تعریف یا تحقق چشم‌انداز، چه تعریفی را در نظر گرفته و چه برنامه‌ای را تدارک دیده‌اند؟
دانشگاه آزاد اسلامی چه سهمی در گسترش علوم انسانی مدرن داشته است و چه برنامه‌ای را برای اشراب بنیان‌های فرهنگی اسلام در قلمرو نظریات علمی دنبال می‌کند؟